Al sinds 1978 houdt Peter J. van Dijk een literair dagboek bij, waarin hij soms dagelijks, soms met grote tussenpozen aantekeningen maakt die betrekking hebben op zijn leven of zijn leeservaringen. Deze dagboeken vormen niet alleen belangrijk (achtergrond)materiaal voor zijn romancyclus, maar tonen soms ook onverbloemd de mens Peter J. van Dijk. Met tussenpozen zal er wisselend materiaal uit de dagboeken op de website worden getoond.

2012 (selectie)

2011 (selectie)

Stiller dan ooit verwisselde het jaar van jaar.

Wij maken kunst en wat we uiteindelijk willen maken is het leven (Fernando Pessoa).

Youth burning through her clothes (James Salter)

Regina Tobler, die bij het spelen haar hoofd zo mooi opzij tegen haar altviool hield dat ik een vreemd trekkend gevoel in mijn hartstreek kreeg (W.G. Sebald – Campo Santo)

De magie van een bioscoopkaartje (ook als het oud is).

Een van mijn mannelijke cursisten nadat ik een jonge vrouw het complimentje heb gegeven dat ze goed is met possessive pronouns: “Women are very possessive, that’s why they are good with possessive pronouns.

Haar ogen waren mooi, maar zo groot dat ze onder hun eigen gewicht leken te bezwijken… (Proust, vgl. Kafka)

Identiteit = geografie x geschiedenis

De ware tijd komt pas tot leven als de klokken zwijgen (William Faulkner).

Hij was een kruising tussen een casanova en een hoofse ridder.

Het meedogenloze herscheppende vermogen van zijn geheugen (Proust).

De gevoelens van Swann voor Odette de Crecy in het tweede boek van Prousts cyclus raken me diep. Ik voel gewoon wat de man moet meemaken. “En te bedenken dat ik jaren van mijn leven verspild heb, dat ik heb willen sterven, dat mijn grootste liefde is geweest voor een vrouw die mij niet aantrok, die mijn soort niet was.” (Een liefde van Swann)

Om geheel te genezen van kranten, lees je een jaar lang de kranten van vorige week.

Oudere mensen zijn op hun mooist wanneer ze bezitten wat jongeren niet hebben: kalmte, eruditie, wijsheid, phronesis en het post-heroïsche ontbreken van opgewondenheid.

Wat datingsites maar niet kunnen begrijpen is dat mensen veel interessanter zijn vanwege wat ze niet over zichzelf zeggen.

Ik plan liever niets, dan heb ik ruimte voor alles.

2010 (selectie)

Eigenlijk is er weer een stukje grond onder mijn voeten weggeslagen. En eigenlijk is er het gevoel alsof ik ergens opnieuw moet beginnen terwijl ik al opnieuw was begonnen.

Het grootste geluk is alleen te zijn met je eigen vuiligheid en ellende. Niemand onder ogen komen, ook dat is het grootste geluk. (Orhan Pamuk in De andere kleuren)

… wie niets kan wordt verslaggever, wie niets kan en niets te zeggen heeft wordt redacteur, wie niets kan en niets te zeggen heeft en niets begrijpt wordt technisch directeur. (Richard Powers – Op weg naar een dansfeest)

Foto’s interesseren ons hoofdzakelijk omdat ze terugkijken (idem)

In de jaren veertig was Beiroet een venster op het Westen, een stad van exotische artikelen en kosmopolitische zeden. Damascus leek nog altijd op een slaperige provinciestad midden in het boerenland. (Rafik Schami – De duistere kant van de liefde). Een prachtig boek.

Degene die het meest liefheeft is altijd in het nadeel.

Er bestaat geen zedeloosheid erger dan het denken. (Wislawa Szymborska)

Casanova: ‘Ik ben trouw in elke relatie…’

2009 (selectie, nieuw)

Het domein van de jeugd is onuitputtelijk. Schrijvende aan dit boek brengt de ene herinnering de volgende met zich mee, boort de ene de andere aan.

Na zo’n veertig jaar Ben-Hur weer gezien. En net als toen krijg ik tranen in mijn ogen.

… een door haar lichaam beheerste vrouw (Robert Musil in DMZE)

Een boek moet een bijl zijn om de bevroren zee in ons binnenste open te hakken. Wat zou het anders moeten zijn? (J.M. Coetzee – Zomertijd)

Ik zou mijn moeder wel weer eens willen opbellen, dacht hij, en belde toen maar zijn vriendin omdat zijn moeder reeds enkele jaren geleden was overleden.

Waarom trappen vrouwen zo vaak de zwaarste versnelling als zij op een fiets met versnellingen fietsen?

Nadat een man de liefde met zijn ex-vrouw heeft bedreven vraagt hij haar: ‘Wil je niet blijven?’ Ze antwoordt: ‘Nee, het was zomaar…’ [uit de film: Confidences trop intimes]

Orhan Pamuk in Utrecht. Wat een mooie man. Wat een groot schrijver. Leest voor uit zijn laatste boek: Het museum van de onschuld. Prachtig!

een haarartiest (Robert Musil)

21/12 Al enkele dagen zwaar winterweer. De situatie bij de spoorwegen en op de wegen komt overeen met die van 30 jaar geleden. Ik studeerde in Leeuwarden, ging met de trein naar Buitenpost en vervolgens liftend door besneeuwde landschappen naar Surhuisterveen…

22/12 ‘s Nachts word ik badend in het zweet wakker. Later blijkt dat rond hetzelfde tijdstip mijn ex-vrouw is overleden.

2008 (selectie)

Boudewijn de Groot die bij het verwisselen van de jaren zingt: “… maar de dingen in de kamer zouden levenloze dingen zijn zonder jou.”

Het mooiste wat je als jongeman kan overkomen: een liefdesaffaire met een oudere vrouw. En daarna het besef bij het ouder worden, dat zoiets nooit meer kan… Het heil is nu de jongere vrouw.

Een kind van een jaar of zeven / acht dat aan komt fietsen op een blauwgeel fietsje zoals mijn eigen dochter eens had. Alsof zij daar nog even uit het verleden komt aanfietsen. (Terwijl alles nu zo anders is.) Killing, is het.

Patton (1970) opnieuw bekeken. Film die ik op 10/11 jarige leeftijd met mijn vader zag in Cinema Modern te Drachten. De geweldige rol van George C. Scott als Patton die ik als kind wou naspelen.

Hij (Ulrich) schaadde haar (Clarissa) door botweg datgene in haar los te woelen wat Walter zelf nauwelijks durfde aanraken, het onzalige geniale in Clarissa, de geheime spelonk, waar iets onheilspellends aan ketenen rukte die op een dag konden loslaten. (R. Musil – De m. z. e. ) idem:

Ulrich had de stellige indruk dat zij waren voorbestemd om elkaar, uit liefde, veel narigheid te bezorgen. idem;

… want de volkeren van Europa dreven volgens hem allemaal weg in de maalstroom van een materialistische democratie. (Sic! Dit werd geschreven in 1930!)

Quanto piace al mondo è breve sogno (Al wat de wereld behaagt is een kortstondige droom. [Petrarca])

Ouder worden is (vooral ook) meer jonge mensen om je heen zien.

Bepaalde waarheden over menselijke emoties kunnen alleen in woorden en tekst via een verhalend kunstwerk goed worden overgebracht. (M. Proust)

Ik lees de roman Independence Day van Richard Ford en moet denken aan de tijd dat ik alleen in Londen was (sept./okt. 1996, dus 12 jaar geleden) toen de roman enige tijd uit was. Alleen at ik in een pizzeria, waar ik ook vele malen met L.& E. had gegeten (omgeving Elvastoan Place, South Kensington). Aan het tafeltje tegenover me besprak een drietal Engelsen deze roman met louter superlatieven. Ben nu op blz. 81 en het is inderdaad een goed en boeiend boek. Citaatje:

“The second of my qualifications was that intimacy had begun to matter less to me. (It had been losing ground since my marriage came to a halt and other attractions failed.)

Stel: je woont met iemand samen, maar je gedachten zijn steeds bij een ander; dan kun je toch maar beter alleen wonen.

“Nou aangezien de fabricage van geheimen de voornaamste industrie van de mensheid vormt, kunnen we die innerlijke vrede dus wel vergeten.” (Philip Roth – Sabbaths theater) idem:

Waarmee alleen maar weer wordt bewezen wat iedereen vroeg of laat te weten komt over verlies; de afwezigheid van de aanwezigheid kan de sterkste menen vellen.

En de volgende dag op school duwde hij Clair een briefje in de hand met niet daarop de woorden: Ik hou van je, maar vier andere woorden, die hetzelfde betekenden en de enige woorden die had: Wil je mijn Nestor zien? (L.H. Wiener – Nestor)

Kijk niet te veel in etalages; je zou een mooi gezicht kunnen missen.

Zijn nervositeit klom als een beginnend orgasme (W.F. Hermans) idem: Ontrouw met ontrouw vergelden.

2007 (selectie / nieuw)

Mooie meisjesnaam: Laurine
Mooie jongensnaam: Julian

Ogen met een groene tint van jade (Sinoué)

Because a novel’s invented, it is true. (X.Trapnel in Hearing Secret Harmonies – Anthoney Powell)

Onze lichamen beminden elkaar maar onze gedachten kenden elkaar niet of waren met elkaar in strijd. (Met neergeslagen ogen – Tahar Ben Jelloun)

Het hart moet breken of bronzen (idem)

Hoe meer het leven mij teleurstelt, hoe meer ik ga houden van literatuur.

‘Reading novels needs almost as much talent as writing them,’ he used to say. (Temporary Kings – Anthony Powell)

Het leven is een kille grap, te kil en niet grappig genoeg. (Voltaire)

Vergeten is ook een vorm van herinneren. (Roland Barthes)

Tussen beleven en oordelen bestaat een verschil als tussen ademen en bijten, citeert een nieuwe geliefde Canetti. En van diezelfde auteur: Hoe meer geld, hoe slechter in bed.

Heimwee naar iets hebben wat je toch niet meer wilt zien. (Jeroen Brouwers)

Luisterend naar de prachtige Mikrokosmos stukjes van Béla Bartók ben ik weer op de Beeklaan in ons huis aldaar waar ik die stukjes zelf speelde op onze Arnold Asschaffenburg. Ook E. zat regelmatig achter deze babyvleugel. Ik zie haar voor me toen en nu.

Op een terras. Mooie vrouw. Ik zie haar, zij ziet mij. Maar haar kijken, haar interesse is gereserveerd. Als ik nog eens goed kijk zie ik ook twee glazen staan. Over enige tijd zal vriend komen opdagen. En jawel, daar verschijnt vriend (Atte Jongstra-type), druk gesticulerend met grote handen, dunne lippen, kunstenaarsbrilletje, krullen. Ha, ha, ha. Vrouw is een en al aandacht.

There could be no doubt that Matilda herself had taken the decision that they should mary. Barnby used to say that women always take the decision. (The Kindly Ones – Anthony Powell)

In het zwembad Overbosch. Het door de ramen gefilterde zonlicht werd andermaal gebroken door het water; tot de lichtbundels de bodem bereikten waar ze dansten in nog onontdekte geometrische figuren.

Je kunt beter kopen wat je wilt hebben in plaats van wat je wordt aangeboden.

There is always a real and an imaginary person you are in love with; sometimes you love one best, sometimes the other (The Acceptance World – Anthony Powell) Ben zijn A Dance to the Music of Time aan het herlezen.

 

2006 (selectie)

In het voorgerecht ontdekten ze een intrigerend donkerrood plantje dat bij navraag shisopurper bleek te heten en voortreffelijk smaakte.

Mijn toenemende belangstelling voor geschiedenis.

De temperatuur van de jeugd is niet bestand tegen de zekerheid van de teleurstelling. (E.M. Cioran)

Misschien kan de mens niet leren van zijn geschiedenis omdat hij genetisch zo bepaald is…

Je moet opnieuw wennen aan de intiemste dingen als je er eenmaal afstand van hebt genomen. (Philippe Besson)

Hij dacht dat ze waarschijnlijk niet zo intelligent was en daar was hij blij om. Er schuilt iets goddelijks in schoonheid zonder geest, en beter dan wie ook wist Meursault dat hij daar gevoelig voor was. (Albert Camus)

Hij begeerde haar heimelijk, maar zonder overtuiging. (idem)

De gouden tijd ligt altijd achter je.

 

2005 (selectie)

jan.
Er is niets geheimzinniger dan het lot van het lichaam. (E.M. Cioran)

Puer senex, een jongen – oude man, twee zelfstandige naamwoorden na elkaar: een onvolgroeide puber en een doodvermoeide oude man.

Iemand pijn doen is een daad van aarzelende intimiteit. (Hanif Kureishi geciteerd in een artikel van A. Grunberg over de film Closer.

april Sicilië

Vrouwen met mooie hoofden waaronder logge lichamen, jammer. Het is 20 graden maar menige Cattaniaan heeft de winterjas nog aan.

The world is full of islands, said Crusoe once. His words ring truer every day. (J.M. Coetzee – Foe)

Twee Siciliaanse bruiloften gezien. Mooi, ontroerend. Ga ik ooit weer trouwen? Verkeer vandaag meer buiten; het lijkt iets beter met me te gaan. Een boekenkraam aan de Via Etnea verkoopt hoofdzakelijk wereld- en Italiaanse literatuur. Fare un passegiato, het lijkt wel of het leven vooral daarom draait. Taormina, Hotel Isabella, Corso Umberto 58. Het doet hier denken aan Capri; nauwe steile straatjes, luxe en bussen vol dagtoeristen die het Theatro Greco-Romano moeten zien. Voor het eerst regen. Hoog in de bergen (hier) waaien de natte wolken door de straten.

Dit is vooral een contemplatieve vakantie. Menigmaal valt me bij dit denken op hoe nauw verbonden mijn verschillende levensfasen zijn en vooral de helderheid van de erbij behorende beelden die tijdens deze vakantie (als luchtbellen) omhoog borrelen. Het jongetje van 8 sluit bv. naadloos aan bij de man van 40 enz. Ook is de vergelijking van de korte film voor het sterven al bij me opgekomen. Maar deze versie duurt dan veel langer, waarmee het heengaan (hopelijk) ook vooruitgeschoven kan worden. Beter is het, dacht ik vandaag, de vergelijking van de monnik in zijn cel te hanteren. Dat is vooral alleen zijn met boeken en gedachten.

mei
In alles wat wij herinnering noemen, zit steeds ook fantasie en bedenksel. (J. Fest – Tegenlicht)

“En…” sprak de vrouw, “dan waren er van die dagen dat ik me zo verschrikkelijk klote voelde en wanhopig door de stad fietste en dacht: als ik bij Peter was zou het over zijn.” Ontroerend deze gisteravond door *** gedane uitlating.

Mijn wat overijlde sympathie is te vroeg ontloken. (Proust)

Wie weet wat komen gaat, weet meer dan ik. (Reve?)

een klauwend orgasme.

juni
Nadat haar lichaam besloten had wie de beste vader voor haar volgende kind zou zijn, begon ze het vaderschap te organiseren. (Robin Baker)

Natuurlijk zijn vrouwen niet altijd voorzichtig. De primaire situatie waarin een vrouw haar voorzichtigheid kan vergeten, hoewel dit meestal niet voor haar selectiviteit geldt, is wanneer ze een eenmalige kans heeft op het verzamelen van sperma van een bijzonder aantrekkelijke man. Meestal gaat het hierbij om een man die ze al kent en beschouwt als een goede genetische vader voor haar volgende kind. (idem)

 

2004 (selectie)

jan.
1. Rustig geslapen en vredig ontwaakt. Nog niets van ex-vrouw en kind gehoord. Vriend Willem was tegen enen de enige die belde. Gouden kerel. Buiten sneeuwt het. Ik vind het een goed begin.

febr.
Mijn nieuwe roman Reis naar de vader nadert zijn einde. Het voelt goed, dit boek.

Hij wist dat hij zich feilloos voortbewoog tussen ochtendmist en avondgloed. (J.Ritzerfeld – De amazone)

Trouwen, een gezin stichten, alle kinderen die komen accepteren, ze in deze onveilige wereld behoeden en zelfs nog een beetje leiding geven, is naar mijn overtuiging het allerhoogste waarin een mens kan slagen.
(Franz Kafka – Brief aan mijn vader)
idem: Ik zou een gezin hebben, het hoogste wat iemand naar mijn mening kan bereiken, dus ook het hoogste wat jij hebt bereikt, ik zou gelijkwaardig aan je zijn, alle oude en eeuwig nieuwe schande en tirannie zou alleen nog geschiedenis zijn.

maart
Belangrijke, voor de hand liggende ontdekking met betrekking tot een/de volgende roman: de andere ingang zoeken.

mei
Sommige schrijvers komen je leven binnen op het juiste moment. J.M. Coetzee is zo’n schrijver.

juli
There’s something every woman wants, and that’s a man to blame. (Philip Roth)

aug.

De mens is stapelgek. Hij zou nog geen luis kunnen maken, maar goden maakt hij bij dozijnen. (Agesilaus in Essays van Montaigne)

sept.
Und beiläufig ging eine meiner kurzlebigen Weibergeschichten ziemlich geräuscharm zu Ende.
(Günther Grass – Im Krebsgang)

Ik zag je op het perron
Ik wou dat ik je kon (André Hazes)

okt.
‘There is only three things to be done with a woman,’ said Clea once. ‘You can love her, suffer for her, or turn her into literature.’ (Lawrence Durrell – Justine)

nov.
Wie excessieve verspilling van uiterlijke hulpmiddelen nodig heeft om lusten te genieten, beschikt niet over innerlijke hulpmiddelen. (Wilfred Schmid – Filosofie van de levenskunst)

 

2003 (selectie)

jan.
Laatbloeiers bloeien het mooist (De Cock in Baantjer)

febr.
… de door Joyce geliefde Fedantwijn (Zwitserland)

De vader van Philip Roth overleed 24 oktober 1989
Mijn vader overleed 25 oktober 1987

Wie de goede weg neemt, bereikt zijn doel en vindt rust; wie de verkeerde kant opgaat, bereikt zijn doel niet en houdt zijn vermoeide en begerige blik steeds voorwaarts gericht. (Dante – Het Gastmaal)

Deel I van The Anatomy of Melancholy van Robert Burton uitgelezen. Krankzinnig mooi boek.

juni
In mijn hart voelde ik een vreemde vreugde, de vreugde die voortkomt uit een rustig geweten. (Camus)
‘Als je begint met niet te doen wat je wilt, vraag je om een treurig leven,’ zegt ze. (Herman Franke – De tuinman en de dood van Diana)
Vandaag eindelijk een paar nieuwe schoenen gekocht. Degelijk halfhoge, zwarte Van Liers à € 124, 95.

juli
Wat kan ik toch een hekel hebben aan die huishoudelijke klusjes.

Terwijl hij door het raam zat te kijken naar zijn woonplaats, waar uiterlijk niets aan veranderd was, voelde de dokter nauwelijks de lichte afkeer van de toekomst, die ongerustheid heet, in zich opkomen. (Camus – De Pest)

Als ik mijn wekker zet, kies ik altijd voor een oneven nummer.

Je kan zeggen wat je wil, er is maar één manier om de mensen bij elkaar te krijgen: stuur ze de pest op hen dak (idem Camus)

Beurswijsheid: vrouwen bloot, handel dood.

sept.
De cynicus uit de oudheid is een eigenzinnige moralist. (Peter Sloterdijk)

26. Een van de idolen uit mijn jeugd stierf vandaag: Robert Palmer. Hartaanval, 54 jaar. Ik draai vanavond een paar oude platen van hem.

nov.
Er is niets ingewikkelder dan waarneming. (Star Trek: Insurrection)

Met name zondags (de namiddag ihbz) mis ik mijn gezinnetje en produceer ik zinnen als: Dit waardeloze leventje.

De mooie Mexicaanse film Amores perros (Alejandro Gonzáles Iñárritu) eindigt met de fraaie regels: “Voor Luciano, omdat we ook zijn wat we zijn kwijtgeraakt.”

Het vlees is zwak wanneer het geld willig is. (Peter Sloterdijk)

… alleen om de draad van zijn gedachten niet te breken (Giorgio Bassani)

Nog te bestuderen filosoof ivm Giorgio Bassani: Benedetto Croce.

dec.
Ellende met een computer, wat kan dat toch je dag verzieken.

Ik zou nu wel in Italië, Portugal, Griekenland, Lanzarote willen zijn, maar de beweging ernaartoe (auto, trein, vliegtuig; iedere beweging) schrikt me af, maakt het idee onaantrekkelijk.